برنامه مدیریت زیست محیطی (EMP) کارخانه آهن اسفنجی مجتمع فولاد اردکان

مطالعات مدیریت زیست محیطی (EMP) کارخانه آهن اسفنجی به ظرفیت 960،000 تن در سال، واقع در استان یزد.

در این کارخانه، آهن اسفنجی با درجه فلزی حداقل ۹۲٪ به ظرفیت ۹۶۰ هزار  تن در سال تولید می شود. این کارخانه شامل یک مدول احیای مستقیم گازی، با خروجی سرد و با استفاده از تکنولوژی میدرکس (مدول سری ۸۰۰) بوده و از جمله مدرن ترین کارخانه ها از این نوع در ایران محسوب می شود. در این مطالعه، ضمن بررسی انواع آلودگی های زیست محیطی (هوا، پساب و پسماند)، در سناریوهای مختلف، گزینه های عملیاتی کنترل آن ها نیز مطرح گردید و اجرای آن ها جهت تصویب طرح، توصیه شد.

مجتمع فولاد اردکان اولین و بزرگترین پروژه خصوصی کشور در زمینه تولید آهن اسفنجی به منظور تأمین بخشی از نیاز داخلی خوراک کارخانه های فولادسازی و نیز فولاد، شامل زنجیره کامل تولید (واحد کنسانتره، واحد گندله سازی، واحد تولید آهن اسفنجی، واحد ذوب و فولاد، کارخانه نورد) در اردکان یزد می باشد. سایت این کارخانه در زمینی به مساحت 504  هکتار و در فاصله 25 کیلومتری شهرستان اردکان و در بخش عقدا در استان یزد قرار دارد که از نظر امکانات زیرساختی در وضعیت مناسبی می باشد. موقعیت زمین از نظر لجستیک و حمل و نقل جاده ای کاملا مناسب است. سایت کارخانه در کنار جاده سراسری تهران- بندرعباس قرار داشته و از این طریق به کلیه نقاط کشور وصل می گردد. این جاده امکان ورود مواد اولیه را از گندله سازی های گل گهر و چادرملو و همچنین از طریق بندرعباس فراهم می آورد.

هدف از بهره برداری از این کارخانه، تولید آهن اسفنجی با درجه فلزی حداقل 92%  به ظرفیت 960 هزار  تن در سال می باشد. محصول نهایی این کارخانه در داخل کشور به فروش می رسد (تحویل کارخانجات ذوب فولاد موجود در کشور می شود) و همچنین جهت صادرات به مصرف کنندگان خارجی (عمدتا کشورهای منطقه و آسیایی) امکان پذیر است. محصول تولیدی این کارخانه، آهن اسفنجی سرد به صورت گندله احیا شده می باشد. این کارخانه شامل یک مدول احیای مستقیم گازی، با خروجی سرد و با استفاده از تکنولوژی میدرکس (مدول سری 800) بوده و از جمله مدرن ترین کارخانه از این نوع در ایران محسوب می شود.

از بين روش هاي مذکور بيشترين ميزان توليد آهن اسفنجی به شيوه احياي مستقيم در جهان مربوط به روش ميدرکس می باشد. یکی از مزیت های محیط زیستی آن کاهش انتشار گاز دی اکسیدکربن و راندمان بالا می باشد. در واحد احیاء، سنگ آهن که به صورت گندله است، در تماس با گاز احیاء که در واحد ریفورمر و به وسیله گاز طبیعی تولید می شود، احیاء شده و به آهن اسفنجی تبدیل می‌گردد و آهن اسفنجی تولیدي نیز جهت شارژ به کوره قوس الکتریکی ارسال می شود. عامل احیاء کننده در روش احیاء مستقیم، گازهاي احیایی تولید شده از گازهاي طبیعی می باشد. در این روش، سنگ آهن به صورت گندله وارد کوره شده و در اثر مجاورت با گازهاي احیاء کننده به آهن تبدیل می‌گردد. چون دما در کوره هاي احیاء مستقیم بالا نمی باشد، بنابراین محصولات این کوره ها در حالت جامد خواهند بود. اغلب این محصولات از نظر شکل ظاهري متخلخل هستند. روش میدرکس از نوع کوره استوانه اي است که به گندله سنگ آهن نیاز دارد. عامل احیاء در این روش، گاز احیایی حاصل از شکستن گاز طبیعی است. 

کارخانه احیای مستقیم سری 800 برای تولید آهن اسفنجی براساس فرآیند میدرکس آمریکا طراحی و ساخته شده است. خوشبختانه تجربیات صنعت فولاد کشور در زمینه فرآیند میدرکس منجر به تشکیل شرکت های تخصصی شده است که هرکدام می توانند در اجرای پروژه مسئولیت بخشی از فعالیت ها را پذیرفته و به صورت یک کنسرسیوم قادر به ارایه پیشنهاد کامل از مرحله مطالعات فنی اقتصادی پروژه تا راه اندازی نهایی می باشند.  این گزارش با هدف تدوین برنامه مدیریت و پایش (EMP, EMS) زیست محیطی انجام شده است. متغیرهای مورد سنجش در محیط فیزیکی باید شامل پارامترهای شاخص در نقاط کلیدی و با فراوانی و تداوم مطلوب و موثر باشد. در این مطالعه با توجه به دامنه کار و اهداف مطالعه برنامه پایش پیشنهادی بر دو محور اصلی پایش زمینه ای و پایش اثرات کارخانه توسعه استوار است. در انتخاب متغیرها و محیط پایش، فراوانی و زمان نمونه برداری و هم چنین ایستگاه نمونه برداری، اصل کفایت و ضرورت رعایت شده است. با توجه به تداوم بهره برداری کارخانه آهن اسفنجی مجتمع فولاد اردکان در یک گستره وسیع زمانی برنامه پایش کیفی برای فاز بهره برداری آن، تنظیم شده است. با توجه به راهکارهای کاهش آثار بر محیط فیزیکی، جهت پایش و کنترل آن ها موارد متعددی  مورد توجه قرار می گیرد. دراین راستا، به منظور پایش‌ و کنترل‌ کیفیت‌ هوای محیطی الزام می‌شود از فاکتورهای‌ هوا، در شعاع‌های‌ 500 متری‌ تا چهارکیلومتری‌ از دودکش،‌ نمونه‌ برداری‌ و آزمایش‌ الزام شده است. همچنین اندازه گیری و خوداظهاری پارامترهای هوا در کارخانه آهن اسفنجی مجتمع فولاد اردکان به صورت پیوسته و مداوم (On Line) الزام گردید

کارفرما: شرکت مجتمع فولاد اردکان